แม้ว่าสถานการณ์ผู้ติดเชื้อรายใหม่ของโรคโควิด-19 จะเริ่มลดจำนวนลงอย่างต่อเนื่อง แต่ทางกระทรวงสาธารณสุขก็ยังคงเตือนคนไทยว่าอย่าเพิ่งประมาท และยังจำเป็นต้องอยู่ในการเฝ้าระวัง และป้องกันตัวเองจากการติดเชื้อโรคดังกล่าว การใส่หน้ากากอนามัย จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะเวลาต้องออกนอกบ้านไปพบปะผู้คน ซึ่งนอกจากต้องเว้นระยะห่าง 1-2 เมตรแล้ว สิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งคือการล้างมือบ่อยๆ และใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลาไปอีกสักระยะ
การระบาดของโรค โควิด-19 กระทบต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยวต้องหยุดชะงัก ชาวบ้านและชุมชนในพื้นที่พิเศษซึ่งมีภูมิปัญญาเรื่องการทอผ้าพื้นเมืองและการตัดเย็บเป็นเสื้อผ้าเครื่องประดับ หรือเป็นของที่ระลึกต่างๆ ไว้จำหน่ายให้แก่นักท่องเที่ยวก็พลอยได้รับผลกระทบไปด้วยเช่นกัน จึงได้ปรับตัวเพื่อสอดคล้องกับสถานการณ์และความต้องการของตลาด ด้วยการนำผ้าพื้นเมืองที่มีอยู่ มาตัดเย็บเป็นหน้ากากอนามัย สำหรับใส่ป้องกันเชื้อ โควิด-19 เข้าสู่ร่างกาย นับเป็นการพัฒนาสินค้าให้เหมาะกับความต้องการของตลาด เพื่อสร้างรายได้ให้เกิดมีขึ้นในวันที่ไม่มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยือน
นายทวีพงษ์ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. กล่าวว่า ในการพัฒนาของ อพท. หนึ่งในนั้นคือการพัฒนาคน พัฒนาชุมชนให้มีศักยภาพเพิ่มขึ้น เพราะเป็นแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน เมื่อคนหรือชุมชนมีศักยภาพและความเข้มแข็ง จะสามารถมีแนวคิดที่สร้างสรรค์และต่อยอดได้ในทุกสถานการณ์
วันนี้ ชุมชนในการดูแลของ อพท. ได้คิดต่อยอดจากฐานทุนทางวัฒนธรรมผ้าทอพื้นเมืองลวดลายสวยงามมาผลิตเป็นหน้ากากผ้า จึงเป็นอีกหนึ่งแนวความคิดที่เหมาะกับสถานการณ์ แม้รูปแบบของหน้ากากผ้าจะไม่มีความแตกต่างในด้านดีไซน์ แต่ในเรื่องของเนื้อผ้า ลวดลาย และสีสรร ยังคงไว้ซึ่งอัตลักษณ์และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่อัดแน่น ทำให้หน้ากากผ้าเหล่านั้นมีเรื่องราวน่าสนใจ เหมาะที่จะซื้อเป็นของใช้ของฝากในช่วงเวลานี้
เริ่มจากพื้นที่พิเศษสุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร หรือ อพท. 4 กลุ่มแม่บ้านชุมชนบ้านวังหาด อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเป็นแหล่งผลิตผ้าย้อมดินวังหาด เป็นผ้าทอมือจากฝ้ายย้อมสีธรรมชาติ 100% จากดินสีแดงที่มีในท้องถิ่น เดิมผลิตตัดเย็บและจำหน่ายเป็นกระเป๋าย่าม กระเป๋าผ้า และผ้าพันคอ วันที่ชุมชนได้นำผ้ามาตัดเย็บเป็นหน้ากากแบบต่างๆ ทั้งแบบธรรมดา และแบบที่มีช่องสำหรับใส่ฟิลเตอร์อนามัย สั่งซื้อผ่านออนไลน์ทาง fb #phon April หรือโทรสั่ง 09 3782 8308
ร้านนะโม แฮนดิคราฟท์ จังหวัดสุโขทัย จากที่ผลิตและจำหน่ายของที่ระลึกพื้นเมืองทั้งงานปั้น งานทอ ต่างๆ วันนี้ปรับตัวมาผลิตหน้ากาก “นกคุ้ม” ที่สื่อถึงการคุ้มครองป้องกันภัย ผลิตจากผ้าฝ้ายและผ้ามัสลิน มีช่องสำหรับใส่ฟิลเตอร์อนามัย ชิ้นละ 69 บาท ติดต่อทาง fb #เจี๊ยบ พัชรี หรือโทร. 09 4739 2588
ร้านสุนทรีผ้าไทย เป็นศูนย์วัฒนธรรมการทอผ้าตีนจกไทยพวน ศรีสัชนาลัย สินค้าที่จำหน่ายคือเสื้อผ้า เครื่องประดับ กระเป๋า รองเท้า ที่มีดีไซน์ทันสมัย ได้ปรับตัวนำผ้าทอมือจากฝ้ายธรรมชาติ 100% โดยหมู่บ้านไทยพวน ศรีสัชนาลัย แอนตี้แบคทีเรีย ตัดเย็บเป็นหน้ากากผ้าแบรนด์สุนทรีผ้าไทย มี 2 รูปแบบ คือ แบบ 3 ชั้น มีช่องใส่แผ่นกรอง ชิ้นละ 180 บาท และแบบ 2 ชั้น ชิ้นละ 150 บาท ซึ่งผ้าและการตัดเย็บมาจากชุมชนในย่ายศรีสัชนาลัย รายได้จากการจำหน่ายจึงกระจายให้กับคนในชุมชน ติดต่อซื้อทางออนไลน์ ผ่าน FB : suntree-thai.com Email : r_khanadnid@hotmail.com หรือ Line id หรือ โทร. 08 9858 8576
พื้นที่พิเศษ อพท.2 ที่ครอบคลุมจังหวัดในอีสานใต้ ซึ่งมีภูมิปัญญาเรื่องผ้าไม่แพ้จังหวัดอื่นๆ อย่างที่ ชุมชนบ้านเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ แหล่งทอผ้าภูอัคนี ซึ่งเป็นผ้าที่หมักและย้อมจากดินภูเขาไฟ ได้สีธรรมชาติ ที่เป็นมิตรกับผู้สัมผัสและสวมใส่ จากเดิมที่นำผ้าภูอัคนีมาตัดเย็บเป็นเสื้อผ้า เครื่องประดับ และกระเป๋า วันนี้ได้นำมาตัดเย็บหน้ากากผ้าภูอัคนี ราคาชิ้นละ 50 บาท ผู้สนใจโทรสั่งหรือ สั่งออนไลน์ได้ที่เพจของชุมชน โดยคิดค่าส่ง 50 บาท สนใจหน้ากากผ้าสวยๆ ย้อมจากดินภูเขาไปก็โทรสั่งซื้อได้ที่ คุณแม่สำรวย เจริญสุข โทร 09 7007 4244
นอกจากนั้นยังมีหน้ากากผ้าฝ้าย ชุมชนเขมราฐ อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี นำผ้าฝ้ายเข็นมือ ซึ่งหมายถึงผ้าฝ้าย Hand made 100% ไม่ผ่านกระบวนการโรงงาน จึงรับประกันความเป็นออแกนิกแท้ๆ จำหน่ายในราคาชิ้นละ 69 บาท ค่าส่ง 40 บาท โทรสั่งได้ที่แม่ติ๋ว กลุ่มทอผ้าเขมราฐ 08 0471 0987
พื้นที่พิเศษเมืองโบราณอู่ทอง อพท. และสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาสตรีอำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ร่วมกันคิดพัฒนาลายผ้าอย่างสร้างสรร โดยการนำลวดลายจากโบราณวัตถุ ยุคทวาราวดี มาแกะเป็นพิมพ์ พัฒนาเป็นผ้าพิมพ์ลายโบราณอู่ทอง เช่น ลายตาข่ายบุปผา ลายบุปผามาลา ลายแก้วชิงดวง ผลิตเป็นผ้าผืนสำหรับนำไปตัดเย็บ ผ้าพันคอ หมอน เสื้อ วันนี้ยังได้นำผ้าพิมพ์ลายมาตัดเย็บเป็นหน้ากากผ้า สีสดใสสวยงาม โทรสั่งได้ที่กลุ่มแม่บ้านสตรีอู่ทอง คุณนุข 08 1853 5795
สำหรับน่าน ซึ่งเป็นพื่นที่ที่โด่งดังเรื่องผ้าทอกันอยู่แล้ว ลายที่รู้จักและคุ้นหูกันเป็นที่สุด คือผ้าทอลายน้ำไหล แต่จริงๆแล้วจังหวัดน่าน มีผ้าทอลวดลายสวยงานจำนวนมาก โดยกลุ่มทอผ้าที่ อพท.เข้าไปสนับสนุนตั้งแต่ปี 2560 จนเกิดแบรนด์ “น่านเน้อเจ้า” ได้แก่ กลุ่มทอผ้าโฮงเจ้าฟองคำ คิดลวดลายทอผ้าลายน้ำไหลหยดน้ำสะท้อนถึงคามอุดมสมบูรณ์ กลุ่มทอผ้าบ้านซาวหลวง ทอผ้าลวดลายบ่อสวกที่แกะลวดลายมาจากปากไหโบราณอายุกว่า 700 ปี กลุ่มทอผ้าบ้านนาปงพัฒนา ทอผ้าลวดลายดาวล้อมเดือนแสดงถึงความปราณีตในการทอผ้าของหญิงสาวจนมีชายหนุ่มมาหมายปอง กลุ่มส่งเสริมอาชีพบ้านเชียงราย ตำบลดู่ใต้ ทอผ้าตาโก้งที่ใช้ในวิถีชีวิตชาวน่านมานานกว่า 100 ปี
วันนี้กลุ่มทอผ้าบ้านซาวหลวงจึงได้มีการรวมกลุ่มกันผลิตหน้ากากอนามัยจากผ้าทอพื้นเมืองที่มีความสวยงามและปลอดภัย เพื่อนำมาใช้ป้องกันตนเองและจำหน่ายแก่บุคคลทั่วไป ซึ่งสามารถสร้างรายได้เข้าชุมชนได้ในยามที่ยังไม่มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยือน ผู้สนใจสามารถติดต่อสอบถาม หรือซื้อหามาใช้ได้จาก fb น่าน เน้อเจ้า
นอกจากได้หน้ากากผ้าที่มีลวดลายสวยงาม ลายผ้าเหล่านั้น ยังสะทอนถึงวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของแต่ละชุมชน เรื่องราวของผ้ากับวิถีชีวิตของคนไทยจึงไม่จากหาย เพียงแต่ปรับตัว ประยุกต์การสร้างผลิตภัณฑ์จากผ้าผืนเมือง ที่ในอดีต เป็นเพียงแค่ถักทอสำหรับใช้กันในครอบครัว ก็พัฒนาเพิ่มมูลค่าเป็นผลิตเพื่อเป็นของฝากของที่ระลึก และในวันนี้ยังเป็นหน้ากากอนามัยสำหรับใส่ป้องกับเชื้อ โควิด-19 อย่างภาคภูมิใจ
