นอกจากหน้าที่ในการเผยแพร่พุทธศาสนาแล้ว พระสงฆ์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ก็ทำหน้าที่ในการพัฒนาชุมชนไปในคราเดียวกัน ทำให้พระสงฆ์หลายรูปมีผู้เคารพศรัทธากันเป็นจำนวนมาก แม้ว่าจะละสังขารไปแล้วก็ไม่อาจทำให้ความเลื่อมใสศรัทธาจางลงตามไปด้วย
เมื่อได้ยินชื่อว่า “วัดหนองโพ” ใจเจ้ากรรมก็ลอยล่องไปถึงเมืองโอ่งราชบุรี แต่ก็ยังสับสนกับภาพทุ่งโล่งแถบมวกเหล็ก เพราะฟังคำว่า “หนองโพ” แล้ว ก็มโนได้แค่ภาพของ “นมวัว” เท่านั้น และเหมือนจะกู่ไม่กลับเอาเสียด้วย แม้ว่าเราจะมุ่งหน้าออกจากกรุงเทพฯไปจนถึงนครสวรรค์กันแล้ว
และภาพของนครสวรรค์วันนี้ก็เปลี่ยนไปอีกแบบ เมื่อเดินทางมาถึง วัดหนองโพ อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์ หลายคนอาจจะรู้จักกันในนามของ “วัดหลวงพ่อเดิม” เกจิอาจารย์ที่มีชื่อเสียงในด้านพระเครื่องและวัตถุมงคล แต่ในอีกด้านหนึ่ง หลวงพ่อเดิมคือพระที่มีความเมตตา เมื่อครั้งมีชีวิตอยู่ได้สร้างและพัฒนาวัด ทั้งที่นี่และวัดในพื้นที่อื่นๆ โดยท่านจะเป็นผู้ลงมือออกแบบ และทำงานช่างด้วยตัวเอง พร้อมทั้งถ่ายทอดความรู้ให้กับลูกศิษย์อีกด้วย
ที่ปรากฏให้เห็นเป็นเอกลักษณ์อันงดงามในวัดแห่งนี้คือ อุโบสถที่สร้างจากแนวความคิดของหลวงพ่อเดิม ตั้งแต่การผูกโครงสร้างแบบและลงมือทำ ก่อสร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2458 ด้านหน้าเป็นรูปพระอินทราชเจ้าทรงช้างเอราวัณ แวดล้อมด้วยทวยเทพยดาทั้งหลายลดหลั่นกันอย่างสวยงาม ด้านหลังที่หน้าบรรณเป็นลายเครือเถาปูนปั้น มีรูปปูนปั้นปางเมื่อสมเด็จพระพุทธองค์ทรงมีชัยเหนือพระยาวัสวดีมารด้วยทานบารมี โดยเป็นรุปพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับนั่งอยู่บนรัตนบัลลังค์ ด้านล่างมีแม่นางพระธรณียืนบีบน่้ำจากมวยผม สีสันอ่อนช้อยงดงาม
พระอุโบสถหลังนี้ สร้างครั้งแรกประมาณปี พ.ศ. 2347 ต่อมาหลวงพ่อรอด (เฒ่า) ได้สร้างทับที่เก่าเป็นเสาไม้ หลังคามุงด้วยกระเบื้องดินเผา ผนังกั้นด้วยมู่ลี่ไม้รวก ถักด้วยเชือก ชักขึ้น ชัดลงได้ พื้นเป็นดิน ต่อมาในปี พ.ศ 2458 หลวงพ่อเดิมได้รื้อถอนออก แล้วสร้างขึ้นใหม่เป็นแบบก่ออิฐถือปูนในพื้นที่เดิม
รอบๆ พระอุโบสถรายล้อมด้วยใบเสมาสกัดจากหินทราย พร้อมด้วยสิ่งที่น่าสนใจอีกอย่าง คือ รูปสัตว์ปูนปั้นอันเป็นเอกลักษณ์ ทั้งเสือดำ เสือเหลือง ตัวมอม เสือดาว
จากการสืบค้นข้อมูลพบว่า ที่มาของวัดหนองโพ คือการมีต้นโพธิ์อยู่ในวัด แต่ก็เป็นต้นโพธิ์ธรรมดาทั่วไป ไม่ใช่ต้นโพธิ์ที่สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ จึงไม่ควรใส่ ธ.ธง สระอิ การันต์ แบบต้นโพธิ์โดยทั่วไป
ใกล้ๆ กันคือสถูปบรรจุอัฐิและอังคารของหลวงพ่อเดิม มีหมู่เจดีย์สามองค์ล้อมรอบกำแพงแก้วทั้งสี่ด้าน เจดีหรือสถูปองค์ที่สูงสุดอยู่ฐานเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง องค์เจดีย์ทรงมณฑปจตุรมุขเจาะเป็นโค้งแบบโกธิค ภายในบรรจุอัฐิเถ้าอังคารของหลวงพ่อเดิม เจดีย์อีกสององค์บรรจุอัฐิเถ้าของพระสมุห์ชุ่ม ขนธสโร หลวงพ่อน้อย เตชปุญโญ (พระครูนิพนธ์ธรรมคุต) หลวงพ่อฉะอ้อน ฐิตมนตี
ถัดไปเป็น ศาลามีดหมอยักษ์จักรนารายณ์ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2555 เป็นที่ประดิษฐานมีดหมอยักษ์จักรนารายณ์ น้ำหนัก 2555 กิโลกรัม สร้างงขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงสุดยอดวัตถุมงคล คือ มีดหมอเทพศาสตราวุธของหลวงพ่อเดิม
ภายในวัดมีเรื่องราวน่าสนใจหลายอย่าง แต่ที่อยากจะแนะนำว่า ไม่ควรพลาดและอาจจะพลาดได้หากไม่ตระเวนเดินชมให้ดีๆ เพราะบริเวณใต้ฐานเจดีย์องค์สีขาว ที่ตั้งตระหง่านอยู่กลางวัด หรือ พระมหาธาตุเจดีย์นิวาสธรรมขันธ์กิตติคุณัปปกาสินี สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2553 ลักษณะสถาปัตยกรรมภาคเหนือตอนล่างผสานกับภาคกลางตอนบน ชั้นบนของพระมหาธาตุเจดีย์ประดิษฐานพระบรมธาตุองค์สมเด็จพระสัมมาสุทธเจ้าและพระพุทธสาวก ด้านล่างจะเป็นพิพิธภัณฑ์หลวงพ่อเดิม ที่น่าสนใจอย่างมาก
แม้จะมีชื่อเรียกว่า “พิพิธภัณฑ์หลวงพ่อเดิม” แต่ด้านในก็แสดงเรื่องราวที่หลากหลาย ไม่เหมือนกับพิพิธภัณฑ์ของพระเกจาจาร์โดยทั่วไป ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะมีแค่เรื่องที่เกี่ยวข้องกับพระรูปนั้น
ที่พิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีความกว้างขวางจนไม่น่าเชื่อ แบ่งเป็นห้องต่างๆ ให้เราได้ค่อยๆ ซึมซับเรื่องราว ตั้งแต่โบราณวัตถุที่อยู่คู่บ้านหนองโพมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยขุดพบในพื้นที่บ้านหนองโพแห่งนี้
ภายในพิพิธภัณฑ์แบ่งออกเป็น 5 ส่วน ประกอบด้วย ทวารวดีศรีหนองโพ จัดแสดงโบราณวัตถุที่พบจากการขุดค้นที่แหล่งโบราณคดี ต.บ้านหนองโพ มีอายุประมาณ 3,500-800 ปีผ่านมาแล้ว เช่น ภาชนะดินเผา เครื่องมือ เครื่องใช้ที่ทำจากโลหะ และเครื่องประดับจากหินและเปลือกหอย เหรียญตราสมัยทวารวดี เป็นต้น 
มาตุภูมิบ้านหนองโพ จัดแสดงความเป็นมาของหมู่บ้านหนองโพตั้งแต่เริ่มตั้งถิ่นฐาน วิถีการดำรงชีวิต วัฒนธรรมประเพณีที่สืบทอดกันมากว่า 200 ปี
พุทธสโร-หลวงพ่อเดิม จัดแสดงอัตถชีวประวัติ วัตรปฏิบัติบารมีของหลวงพ่อเดิม ในด้านวัฒนบารี ที่ได้อนุเคราะห์ในการสร้างและบูรณะศาสนสถานให้แก่วัดต่างๆ ปัญญาบารมี ด้านการจัดการศึกษาในตำบลหนองโพ อนุสังคบารมี ในการปกครองสร้างศรัทธาแก่ศิษยานุศิษย์ในการร่วมกันสงเคราะห์ประโยชน์แก่ส่วนรวม และ เมตตาบารมี ซึ่งเป็นที่ประจักษ์ทั้งมนุษย์และสรรพสัตว์
เพิ่มพูนศรัทธา จัดแสดงนิทรรศการเรื่องราวหลังการมรณภาพของหลวงพ่อเดิมและวัตถุมงคลอันเกิดศรัทธาให้กับเหล่าศิษยานุศิษย์ เช่น รูปหล่อ เหรียญรุ่นต่างๆ มีดหมอ ยันต์ เป็นต้น
กถาคัมภีร์ จัดแสดงนิทรรศการ ตำรา คัมภีร์ ที่พบในวัดหนองโพ โดยจำแนกเป็นคัมภีร์ทางพุทธศาสนา เช่น ไตรภูมิ คัมภีร์ทางไสยเวทและยันต์ต่างๆ คัมภีร์ด้านการปกครอง เช่น กฎหมายตรามสามดวงฉบับเชลยศักดิ์ ตำราเรียนปถมมาลา และ ตำรายาต่างๆ
เราเข้าชมพิพิภัณฑ์อย่างเพลิดเพลินใจ นับเป็นเรื่องราวที่น่าสนใจและไม่น่าเบื่อเลย เพราะมีลักษณะการออกแบบและเล่าเรื่องราวได้น่าสนใจ อีกทั้งข้าวของต่างๆ ในพิพิธภัณฑ์ล้วนเป็นสิ่งมีค่าและหาชมได้ยากมากด้วย
และที่ตราตรึงใจคือการได้เรียนรู้กิจวัตรของหลวงพ่อเดิม ซึ่งตั้งมั่นอยู่ในความดีงามเหมาะกับการเป็นแบบอย่าง โดยมีปณิธานพิพิธภัณฑ์หลวงพ่อเดิม ประกาศไว้อย่างชัดเจน
รอยเท้าของฉันเหยียบไว้เพื่อให้ระลึกว่า
ฉันคือหลวงพ่อเดิม
ฉันปฏิบัติอยู่แต่ในกรอบของความดี
ฉันครองตนอย่างสมถะไม่เบียดเบียน
ฉันสร้างความเจริญในถิ่นกันดาร
ฉันทำในสิ่งที่ดีเพื่อให้พระศาสนารุ่งเรือง
เธอควรเจริญรอยตามรอยเท้าของฉัน
ฉันคิดดีทำดีเป็นคนดีอยู่ในศีลธรรมอันดีงาม
นั่นแหละ….รอยเท้าของฉันจึงจะขลัง
วัดหนองโพ โทร.056-338222 086-8879717
ติดต่อไกด์-การเข้าชมเป็นหมู่คณะ ได้ที่ ครูเอมอร คำนวนวิทย์ โทร.085-050-7207 ซึ่งวันนี้ คุณครูได้นำนักเรียนมาช่วยต้อนรับ พร้อมหอบขนมอร่อยๆ พร้อมขนมท้องถิ่นชื่อแปลกๆ ออกแนวทะลึ่ง ซึ่งชาวบ้านเรียกกันในนามของ ขนมอวัยวะเพศหญิงของควาย มาให้ชิมและยิ้มไปกับอารมณ์ขันในการตั้งชื่อขนมของชาวบ้าน
